Τα Καλύβια (Θορικού), πρωτεύουσα του Δήμου Σαρωνικού, βρίσκονται στο νότιο άκρο του μεγάλου κάμπου των Μεσογείων Αττικής, στην περιοχή που στην αρχαιότητα βρισκόταν ο Δήμος των Προσπάλτων. Μαρτυρίες για κατοίκηση έχουμε από τους αρχαιότατους χρόνους ενώ σημαντική κατοίκηση και ανάπτυξη της περιοχής φαίνεται να υπάρχει και κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, κατά τα Βυζαντινά χρόνια και την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Ανατολικά συνορεύει με τον Δήμο Λαυρεωτικής και την Κερατέα, δυτικά με τον Δήμο Κρωπίας και Βόρεια με τον Δήμο Μαρκόπουλου. Τα Καλύβια αποτελούσαν παλαιότερα μέρος της διοικητικής ενότητας του Δήμου Θορικίων με έδρα την Κερατέα.
Στην απογραφή του 1896, τα Καλύβια ήταν ο δεύτερος σε μέγεθος οικισμός του Δήμου Θορικίων (μετά την Κερατέα) με πληθυσμό 1.037 κατ. Σήμερα, ο συνολικός πληθυσμός της ενότητας των Καλυβίων αγγίζει τους 15.000 κατοίκους. Το πλήθος των σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων που έχουν εντοπιστεί στην περιοχή των Καλυβίων από όλες τις αρχαιολογικές περιόδους, αποδεικνύουν ότι η κατοίκηση στην περιοχή χρονολογείται ήδη από τη νεολιθική εποχή.
Ευρήματα της περιόδου αυτής, έχουμε στη Λυκούριζα, της εποχής του Χαλκού στη Φοινικιά, της Μυκηναϊκής περιόδου στην Τραπουριά και τον Όλυμπο, αλλά και τη μεγαλόπρεπη Παλαιοχριστιανική Βασιλική της Ολύμπου. Από τη γεωμετρική περίοδο έχει βρεθεί το γεωμετρικό νεκροταφείο στη θέση Βαλομάνδρα, ένα “ιερό κορυφής” στο Πάνειο Όρος, πιθανός οικισμός στη θέση Βαλμά και το πλούσιο νεκροταφείο στον Άγιο Παντελεήμονα. Η δε Αρχαϊκή περίοδος έχει αφήσει για την ενότητα των Καλυβίων την τιμή των εξαιρετικών έργων τέχνης, των επιτύμβιων Κούρων. Μία ιστορική πραγματικότητα που μπορεί να χαρακτηρίσει τον τόπο και ως «Πατρίδα των Κούρων».
Το Λαγονήσι, αποτελεί τον πιο φημισμένο παραθαλάσσιο οικισμό των Καλυβίων. Το φημισμένο τουριστικό θέρετρο στο νότο που ακολουθεί την ακτογραμμή του Σαρωνικού μέχρι τη Σαρωνίδα.
Η ελιά, το αμπέλι και η φυστικιά, αποτελούν τις βασικές καλλιέργειες των Καλυβίων που μαζί με την κτηνοτροφία, την βιομηχανική ζώνη και τον τουρισμό, αποτελούν τις βασικές οικονομικές δραστηριότητες του τόπου.
Οι βυζαντινοί ναοί των Ταξιαρχών, της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας και του Αγίου Πέτρου στη Μεσαιωνική περιοχή των «9 Πύργων» στα περίχωρα των Καλυβίων, είναι από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Τέχνης της εποχής. Οι πεζοπορικές διαδρομές στην ευρύτερη περιοχή, τα μονοπάτια στο Πάνειο Όρος, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των Μεσογείτικων σπιτιών και η γαστρονομική πανδαισία στην «ελληνική πρωτεύουσα του κρέατος», ολοκληρώνουν την εικόνα ενός τόπου που κουβαλά άυλη και υλική κληρονομιά σε απόλυτη ισορροπία.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η “Στράτα” των προσκυνητών για το Ιερό του Ποσειδώνα
Η γρήγορη και γευστική Μοσέντα
